Oyuncak Seçimi
Oyuncakların çocukların hayatında anlamı büyüktür, bu yüzden biz ebeveynler olarak oyuncak seçimi konusunda çok dikkatli davranmalıyız. Oyuncak alırken çocuğumuzun yaşına, ilgisine, gelişim düzeyine ve yeteneklerine uygun olmalıdır. Mesela Selim en çok tamir işlerinden hoşlanıyor birde uçak onun dışındaki oyuncaları ilgisini çekmiyor, alsak bile yüzüne bakmıyor. Sizlerde çocuklarınızın bu yönünü iyi gözlemleyin. Oyuncak alınırken cinsiyet ayrımı yapılmalı, bunun etkilerini ergenlik çağında görmeye başlıyoruz, ama erkek ve kız çocukların birlikte oynayabileceği oyuncaklarda tercih edilmeli çünkü kimliğe uygun rol gelişimi çocuk tarafından farklı rol modeller denenerek ortaya çıkıyor. Bu konuda Selime hamileyken çok kitap okudum, orada özellikle şu vurgulanıyordu. Oyuncaklar kolaydan zora, basitten karmaşığa bir düzen içinde olması. Çünkü bu düzende çok basit bir oyuncakta yani yaşına ve yeteneğine uygun olmayan bir oyuncakta sıkılabilir yada tam tersi karmaşık bir oyuncakta kendine olan güvenini kaybedebiliyorlarmış. Hani bazı anneler görürüz çocuğuna zorla birşeyi öğretmeye çalışır yapamayınca kızar bağırır, oysa çocuğun yaşına yeteneğine uygun oyuncaklarla oynamasına izin verse çocuğunu diğer çocuklarla kıyaslamasa….. Aslında her çocuğun kendine özgü bir kişiliği var, yeteneği ilgisi ve becerisi farklı bazı çocuk erken yürür bazı çocuk geç, bazısı 9 aylıkken konuşmaya başlar bazısı 1,5 yaşında bu liste uzayıp gider aslında siz sadece çocuğunuza kulak verin ve dış seslere kapatın.
Eğitimici Dr. Fitshug Doson’a göre oyunun %90 nı çocuk tarafından yürütülüp %10’nu oyuncak tarafından tamamlanıyorsa bu doğru bir oyuncak seçimi, ama %10’nu çocuk %90’nı oyuncak tarafından tamamlanıyorsa işte bu seçim yanlış. Örneğin pille çalışan yürüyen bebekler yada uzaktan kumandalı arabalarla çocuk oynarken sadece düğmelere basıyor,yani hayal etmiyor… Oysa birbiri içine takılan küp bloklar yada buna benzer tamamlayıcı oyuncaklarda oyunun %90’nını kendisi yürütür, kendine olan güveni artar, yaratıcılığı gelişir, hayal dünyası büyür, problem çözme yeteneği artar işte bu tarz oyuncaklar doğru oyuncaklardır.
2011 yılında “Günümüzde Oyunlarında ve Oyuncaklarında Yaşanan Değişimler” sempozyumunda sunulan bir bildiride çağımız çocukların teknolojinin gelişimi ile birlikte kontrolden çıkmış ve hızlı tüketime yönelik dijital oyun ve oyuncaklarının gelişim, eğitim, öğretim ve psikolojik açılardan zararlı etkilerine vurgu yapılmıştır. Evet artık her evde neredeyse 2 tablet var ve aile birbiri ile iletişim yerine dijital ortamlarda vakit geçiriyor, özellikle çocukların eline bu kadar çok verilip birde oradaki oyunlarda en yüksek puanları aldımı bunu paylaşmıyorlar mı ! Başlıkta şu ” inanamıyorum…… puan ” benim çocuğum çok zeki…….. Herşey kararında güzel…. Çocuklarımız tabletlerde oyunda oynasın ama kararında…
Günümüzde oyuncak yapımında en çok plastik malzemelerin kullanıldığını görüyoruz. Tabi bunu dijital ve elektronik oyuncaklar-oyunlar takip ediyor. Peki ya doğal ve nesilden nesile aktarılan ailece oynuyabileceğimiz Ahşap Oyuncaklar…. Ahşap oyuncak kültürü henüz güzel Ülkem’de pek yaygın değil. Çünkü oyuncak aileyi cezbetmiyor, ışıkları yok yada çok renkli değiller. Oysa ahşap oyuncaklarda ürün yelpazesi sonsuzdur, herşeyden önce geri dönüşümü vardır, ağaç kesilerek yapılmaz, budanmış ağaç kalıntılarından yada doğanın dengesine zarar vermeden kesilen ağaçlardan yapılır. Kırılmaz, bozulmaz en önemlisi çocuğunuza asla zarar vermez, bir tehlike içermez. ( doğal ahşap oyuncak olup doğal boya kullanılanlar için söylüyorum, lütfen ahşap oyuncak alırken dikkat edin.) Ahşap oyuncaklarda yada legolarda ve buna benzer oyun kurulabilcek oyuncaklar çocuğunuzun gelişimini destekler bunlar doktorlar tarafından da kanıtlanmıştır. Çok oyuncak almak marifet değildir, çocuğunuzun aldığınız oyuncaklarla nasıl bir bağ kurduğu nasıl ve ne kadar süre oynadığı önemlidir.
Hangi Yaşta Hani Oyuncak ;
Oyuncak Seçimi
Yeni doğan bir çocuğun oyuncağı onun kendi bedenidir, elleri, kolları parmaklarıdır. İlerleyen dönemlerde ise sesli ve renkli oyuncaklardır.
6-7 aylık dönemde; elinin içine sığabileceği ve ses çıkarabileceği, sallayabileceği oyuncalar tercih edebilirsiniz, eğer diş dönemi başladıysa, damağını kaşırken ona zarar vermeyecek diş kaşıyıcıları kullanabilirsiniz. Bu dönemde emeklemesine teşvik etmek için çevresine oyuncalar koyup onu elinizle destekleyebilirsiniz. Kendilerini görmek onlara büyük keyif verir, ahşap aynaları ellerinden düşünmeyeceklerdir. Kendini izlemesine izin verin.
Oyuncak Seçimi
8-12 aylık dönemlerde ; Bebeğinizin yürümeye doğru hızla ilerlediği bu dönemlerde ona içinden ses çıkan toplar, yürümesine destekleyici eliyle tutup itebileceği yürüteçler, ince motor fonksiyon gelişimi için ahşap bloklar, banyolarınızın daha keyifli olması için banyoda oynayabileceği su oyuncakları, yavaş yavaş şekil sınıflandırma oyuncakları, vurmalı-çekiçli oyuncaklar. Birlikte vakit geçirebileceğiniz ilk sözcük kitapları yada kartları.
18 ay ; bu dönem en tehlikeli dönem çünkü artık büyüdüğünü biliyor, herşeyi yapmak için sonsuz bir özgüveni var, aman dikkat kendisine zarar verebileceği her türlü materyali kaldırın ve onun keşif yapabileceği, oyuncaklar tercih edin, hafıza kartları ile onunla keyifli zamanlar geçirin, yada ahşap bloklardan kuleler yapın, yada bırakın size yemek yapsın, mutfak malzemeleri alın, ahşap kesme meyvelerle bıçak kullanımını öğretin. Birlikte müzik yapın, doğayı büyüteçlerle keşfedin yada suda balık yakalama oynayın. Bu dönemde en çok sevecekleri oyun doldur boşalt…
Oyuncak Seçimi
2-3 yaş; Kabul edin artık büyüdü ve oda bir birey. Hayatınıza katın, bebekleri besleyin, sallayın, uyutun, yada doktor olmalarına izin verin, hayvanları iyileştirin, deney yapmalarına destek olun. Bu dönemde hayatı kurgulayacak oyuncaklar seçmeye özen gösterin, ahşap mini evler, mini ahşap oda takımları, çay fincanları, Mutfak Setleri, Araba Parkurları… Birlikte sayıları-alfabeyi öğrenmeye tanımaya başlayın, artık daha çok parçalı yapbozlara geçebilir hatta hafıza oyunlarınızda ki sayıları da arttırabilirsiniz. Arabaları tamir edebilir, yada düğmeleri iliklemeye başlayabilirsiniz. Kaba motor fonksiyon gelişimi için akülü araba yerine bisiklet alabilirsiniz.
Çocuğunuzla Oyun Oynamaktan Asla Vazgeçmeyin, ilerde sizinle oynadığı günleri hatırlayacak anılar bırakın….
Kaynak : Kırdığımız Oyuncaklar, Oyun ve Gerçeklik, “Günümüzde Oyunlarında ve Oyuncaklarında Yaşanan Değişimler bildirileri, Oyuncakların Nitelikleri ve Seçimleri
